«Ιστορία κάνουν… τα τακίμια*», θα τολμούσα να πω, κλέβοντας τον μεγάλο Διονύση Σαββόπουλο, σε εκείνο το περίφημο τραγούδι «ας κρατήσουν οι χοροί», όπου «μέχρι τα ουράνια σώματα, με πομπούς και με κεραίες φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα και ιστορία οι παρέες».
*Τακίμι<τουρκική λέξη takim: ομάδα ανθρώπων που εργάζονται μαζί.
Εδώ είμαστε! Στο Θωμά Κωνσταντίνου, δεξιοτέχνη στο ούτι, που με την παρέα του συγκροτήματος “Τακίμ”, πατά στη μουσική μας παράδοση, «απλώνει κόκκινο χαλί» στις ανάγκες της ψυχής μας, (ξανα)συναντιέται με την πολιτιστική μας ταυτότητα, χωρίς φοβικές περιχαρακώσεις. Η μουσική μπάντα που αναδεικνύει το πλούσιο υλικό της ελληνικής μουσικής παράδοσης με τις, επίσης πλούσιες, επιρροές από Ανατολή και Δύση καλώντας μας να την ακολουθήσουμε σε μια μουσική διαδρομή γεμάτη λυγμούς, σπαράγματα, διονυσιασμό, γέλιο και κλάμα από το κλαρίνο, το βιολί, το ούτι, το κανονάκι, το λαούτο, αλλά και τη ντραμς, το μπάσο και το νταούλι…
Για όλα αυτά (και άλλα), για τον δεύτερο δίσκο των “Τακίμ”, αλλά και αυτό των “Nouveau Sextet”, ένος πολύ δημιουργικού world funk-soul συγκροτήματος, μου μίλησε ο Θωμάς Κωνσταντίνου…
Τακίμ, δηλαδή ομάδα…
Ακριβώς. Ομάδα, παρέα, φίλοι, συμμαθητές στο μουσικό Γυμνασίο της Παλλήνης και κουμπάροι μερικοί απο εμάς… Ναι, είμαστε μόλις στο 2ο δίσκο, μετά απο δέκα χρόνια!** Παράλληλα, όμως, έχουμε κάνει πολλές συμμετοχές με καλλιτέχνες όπως οι Calexico, Ν.Μποφίλιου, Σ. Καραμουρατίδης, Ν.Μωραϊτης, Δ.Γαλάνη, Burger project κ.ά.
Γιατί όμως 10 χρόνια για τη δεύτερη δισκογραφική σας εμφάνιση;
Μετά από παύση 5 χρόνων συναντηθήκαμε ξανά το 2010. Για εμάς δεν ήταν στόχος να παίζουμε για να βγάζουμε χρήματα. Ήταν η ψυχοθεραπεία μας! Να συναντιόμαστε, δηλαδή, μια φορά την εβδομάδα σε ένα χώρο και να παίζουμε. Το νέο δίσκο τον δουλεύαμε περίπου δύο χρόνια. Μη ξεχνάς ότι πέρα από την αναβλητικότητά μας, είχαμε και το «τρέξιμο» με άλλες επαγγελματικές υποχρεώσεις, αλλά και τη συμμετοχή τριών από εμάς – εγώ, ο Κώστας Μερετάκης και ο Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος- στους Nouveau Sextet…
Τι διαφορετικό θα ακούσουμε στον καινούριο δίσκο των Τακίμ;
Η διαφορά είναι ότι, ενώ στον πρώτο ορίσαμε τον ήχο μας, στον δεύτερο κάναμε στροφή στο ελληνικό παραδοσιακό ρεπερτόριο. Είχαμε την τιμή να συμμετάσχουν πολλοί σημαντικοί ερμηνευτές όπως οι Χ.Αλεξίου, Σ. Μάλαμας, Π.Θαλασσινός, Χ.Αηδονίδης κ.ά. με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια μεγάλη παρέα, σα να βρεθήκαμε σε ένα οικογενειακό τραπέζι… Επίσης, σε αυτό το δίσκο, συναντιέμαι για πρώτη φορά δισκογραφικά με τον πατέρα μου (σ.σ. Γιάννης Κωνσταντίνου) με τον οποίο μοιραζόμαστε το τραγούδι «Λιούλιος».
Είναι προφανές ότι επηρεάστηκες πολύ από τον τραγουδιστή πατέρα σου…
Οι περισσότεροι από εμάς προερχόμαστε από οικογένειες «δεμένες» με την παράδοση. Ο πατέρας μου είναι από τους παλιότερους δημοτικούς τραγουδιστές. Ο ίδιος, βέβαια, δεν ήθελε να ασχοληθώ με την παραδοσιακή μουσική, προφανώς γιατί είχε ταλαιπωρηθεί από αυτό το επάγγελμα… Έτσι όταν σε ηλικία 5-6 χρόνων τού ζήτησα να μου πάρει ένα βιολί, μού πήρε ένα πιάνο γιατί προτιμούσε ο γιος του να γίνει κλασικός μουσικός. Σκέψου και τα ακούσματά μου. Τι να πρωτοθυμηθώ; H μητέρα μου με κοίμιζε δίπλα στο πατάρι όπου έπαιζε ο Γιάννης Βασιλόπουλος, ο Σαλέας και τόσοι άλλοι μεγάλοι καλλιτέχνες. Ή να είναι 8 η ώρα το πρωί, να έχει βγει ο ήλιος, ο πατέρας μου –ως συνήθως- να με έχει μαζί του στα πανηγύρια που τραγουδούσε, και να βλέπω 30 άτομα να περιμένουν να χορέψουν… Κοντολογίς, μεγάλωσα σε μια οικογένεια που «τα πάντα ήταν μουσική», κάτι που αργότερα μού «επιβεβαίωσε» το Μουσικό Γυμνάσιο της Παλλήνης! Έτσι, ένιωσα ότι κάτι οφείλω στην παράδοση!
Τι έχεις κρατήσει από εκείνα τα χρόνια;
Μέσα από την επαφή μου με τους παραδοσιακούς μουσικούς «εκπαιδεύτηκα» στην ανεκτικότητα και απέκτησα σεβασμό στη διαφορετικότητα. Ανάλογη στάση έχω συναντήσει μόνο σε τζαζ μουσικούς και σε κάποιους κλασικούς. Δυστυχώς, πολλές φορές μου έχει τύχει να συναντήσω μουσικούς με στερεότυπα και στεγανά «αυτό είναι παραδοσιακό, αυτό είναι μοντέρνο» κ.λπ., που χάνουν την ουσία της μουσικής… Ακόμα και πριν από εκατό χρόνια, οι Έλληνες μουσικοί, συνδύαζαν τη Δύση με την Ανατολή. Στη Σμύρνη για παράδειγμα άκουγες την ίδια βραδιά τσέλο με σαντούρι, οπερέτα με αμανέ!
Κάτι σε ενοχλεί…
Σαφέστατα! Η έλλειψη σεβασμού και η προχειρότητα. Μουσικός δε γίνεσαι πηγαίνοντας μια ώρα την εβδομάδα στο ωδείο και έχοντας μόνο ένα δάσκαλο που σού δίνει μασημένη τροφή, αλλά αφιερώνοντας πολύ προσωπικό χρόνο και κάνοντας τη μουσική αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής σου. Όταν ένας γιατρός δεν κάνει καλά τη δουλειά του, κάποιος θα πεθάνει. Όταν ένας μουσικός δεν κάνει καλά τη δουλειά του, έχουμε αναρωτηθεί τελικά τι συμβαίνει; Αναφορικά με τον σεβασμό απέναντι στην μουσική, θα αναφέρω μια ιστορία για τον Charlie Parker που έκανε το λάθος να πειράξει τη φόρμα σε ένα τραγούδι την ώρα που έπαιζε, και σηκώθηκε ένας παππούς-ντράμερ και του πέταξε το πιατίνι οργισμένος. Είναι σα να του είπε: «δεν μπορείς να το κάνεις αυτό στη μουσική»! Λέγεται ότι ο καλλιτέχνης από τη ντροπή του (!) μελετούσε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από μια γέφυρα και όταν επέστρεψε ήταν ο Charlie Parker που όλοι ξέρουμε! Αυτό δε δηλώνει κάτι;
Φαντάζομαι κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την παραδοσιακή μουσική. Δεν έχει επάνω της αναρτημένο ταμπελάκι «μην αγγίζετε»…
Ποτέ δεν είπα ότι την παραδοσιακή μουσική δεν μπορούμε να την “πειράξουμε”. Το ζήτημα είναι με ποιο τρόπο και αν σέβεσαι τη φόρμα της. Είναι και ένας από τους λόγους που είμαι σε δύο μπάντες, τους Τακίμ και τους Nouveau Sextet. Με τους Τακίμ παίζω “καθαρά” και στο ανάλογο περιβάλλον, και στους Nouveau Sextet “βγάζω” τον πιο “σημερινό” εαυτό μου! Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στους Tακίμ δε νιώθω σημερινός. Οι Τακίμ καλύτερα να μείνουν ανέπαφοι και να συνεχίσουν αυτό που κάνουν όσα περισσότερα χρόνια γίνεται, έτσι θα αντλώ μεγάλη δύναμη και μετά πηγαίνοντας στους Nouveau Sextet μπορώ να πειραματίζομαι.
Nouveau Sextet λοιπόν, πώς γεννήθηκε αυτή η μουσική ομάδα;
Ήταν η Χαρούλα Αλεξίου, που μας ζήτησε μια μπάντα που να συνδυάζει το μοντέρνο και το ελληνικό στοιχείο. Επέλεξα, λοιπόν δύο άτομα από τους Τακίμ που θεώρησα ότι είναι τα πιο κατάλληλα και τρεις από αυτούς που θεωρώ κορυφαίους μουσικούς στην τζαζ και στην έντεχνη ελληνική μουσική. Το Δημήτρη Τσάκα, τον Κώστα Κωνσταντίνου και το Σωτήρη Λεμονίδη. Οι δύο πρώτοι είναι από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής τζαζ σκηνής. Ο Σωτήρης Λεμονίδης υπήρξε χρόνια ενορχηστρωτής και μαέστρος και έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στη δισκογραφία και το production. Όλοι μας “ψηθήκαμε” μέσα από τη συνθήκη που λέγεται Χαρούλα…
Η μπάντα Nouveau Sextet όμως δεν έμεινε σε αυτή τη συνεργασία…
Όχι, αυτή ήταν μια δυναμική αρχή. Επειδή μέσα από αυτή τη μπάντα όλοι μας εκφραζόμαστε πολύ δημιουργικά με δικά μας, original κομμάτια αποφασίσαμε να ανοίξουμε τον μουσικό μας ορίζοντα. Προσεγγίσαμε δηλαδή πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες. Ήδη ο Shantel θα κάνει remix σε ένα κομμάτι μας για τον προσωπικό του δίσκο και έπονται και άλλες συνεργασίες. Στον νέο δίσκο μας, που θα κυκλοφορήσει σύντομα από την ΕΜΙ-Universal (Greece), θα συμμετέχει ο Joey Burns από τους Calexico, ο Γάλλος ράπερ JLS, ένα μουσικό σχήμα από την Βρετάνη οι Kejaj και άλλοι. Από την ελληνική σκηνή η Κατερίνα Ντούσκα σε ένα cover του David Bowie, ο Στάθης Δράκος από τους Minor Project και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει η αγαπημένη μας Χαρούλα. Λειτουργήσαμε δηλαδή περισσότερο ως productive team παρά ως μπάντα, επιδιώκοντας συνεργασία με καλλιτέχνες με τους οποίους θα μπορούσαμε να ξεφύγουμε από τα τετριμμένα.
Τί θυμάσαι από τα πρώτα βήματα της επαγγελματικής σου πορείας;
Θυμάμαι τον Χρήστο Νικολόπουλο, με τον οποίο δούλεψα πρώτη φορά σαν επαγγελματίας μουσικός, να μου λέει «μην παίξεις μόνο ούτι πάρε και ένα μπαγλαμά, πάρε και μια κιθάρα για να βοηθάς το πρόγραμμα» και κάπως έτσι ξεκίνησε η ενασχόλησή μου με περισσότερα όργανα. Αυτό το έκανα πάρα πολλά χρόνια, δουλεύοντας με τη Χ.Αλεξίου και την Ελ.Αρβανιτάκη, συνεργασίες οι οποίες με ωρίμασαν πάρα πολύ σαν μουσικό. Απλώς κάποια στιγμή δεν μπορούσα να εστιάσω στο όργανό μου, το ούτι, και σε αυτό που πραγματικά είμαι. Πρόσφατα όμως μου δόθηκε η ευκαιρία να το κάνω σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεργασία. Πρόκειται για το Chronos project, μια ιδέα της Δ.Γαλάνη, στο οποίο εγώ και άλλοι τρεις κορυφαίοι τζαζ μουσικοί, Π.Κλαμπάνης, Χρ.Ραφαηλίδης, Σ.Μάνεσης παίξαμε και διασκευάσαμε Μ.Χατζηδάκι, Μ.Θεοδωράκη, Στ.Ξαρχάκο… Ήταν μαγικό! ***
Ακόμα και όταν έπαιξα με την Ν.Μούσχουρη σε όλη την Ευρώπη, με μία ορχήστρα που αποτελείται κυρίως από Γάλλους, χάρηκα πολύ που ο ήχος που παράγει το ούτι εντυπωσίασε τόσο τους μουσικούς όσο και το κοινό. Φαντάσου ότι έπαιξα με το ούτι κομμάτια του Michel Legrand και της Amy Winehouse!
Δίνεις την εντύπωση του ανθρώπου που ξέρει πολύ καλά πού στοχεύει επαγγελματικά, είναι έτσι; Ποιος είναι ο στόχος σου;
Αυτό που πλέον με συναρπάζει, εκτός από το live, είναι το production. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η συνεργασία μου με τον Μάκη Μουράτογλου στο τραγούδι “Αν” της Δήμητρας Γαλάνη. Με το πέρασμα των χρόνων και κυρίως αυτή την δύσκολη περίοδο, που σε βάζει και σε άλλες διαδικασίες σκέψης, έχω καταλήξει στο τί δεν θέλω! Όταν κάνω ενορχήστρωση ή παραγωγή σε ένα κομμάτι ποτέ δεν είμαι σίγουρος πώς το θέλω, ακολουθώ το ένστικτό μου. Όταν αισθάνεσαι καλά, όλα κυλούν όπως πρέπει. Στη μουσική καταλαβαίνεις όταν “παίζει κάτι”, το νιώθεις! Αν δεν αισθανθείς αυτό το “κάτι” στο στομάχι τότε κάτι δεν πάει καλά. Αυτός είναι ο οδηγός για την μουσική πορεία μου…
**Ο δίσκος των Τακίμ κυκλοφορεί τον Μάρτιο από την Antart Productions.
***Chronos Project 17-18 Ιουλίου Μικρή Επίδαυρος, Φεστιβάλ Αθηνών
Tακίμ : Π.Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Α.Αρκαδόπουλος (κλαρίνο), Κ.Μερετάκης (κρουστά), Γ.Πλαγιαννάκος (μπάσο), Γ.Μαρινάκης (βιολί),Μ.Κουτσαγγελίδης (φωνή).