Ο Θάνος Ζακόπουλος γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Ιωάννινα (τα οποία θεωρεί και την ιδιαίτερη πατρίδα του). Ύστερα από το Λύκειο, ακολούθησε σπουδές Θεωρίας της Τέχνης και Σχεδιασμού Αντικειμένων στην Αγγλία και μετέπειτα έκανε το μεταπτυχιακό του στην σχολή Καλών Τεχνών στην Ιταλία. Το 2009 ίδρυσε μαζί με την Katia Meneghini, με έδρα το Μιλάνο, το CTRLZAK Art & Design Studio, μία πολυδιάστατη ομάδα η οποία ισορροπεί μεταξύ τέχνης και design.
-Ποιες αναφορές, ποια ερεθίσματα είχες στα παιδικά και εφηβικά σου χρόνια που σε οδήγησαν να ασχοληθείς με την τέχνη του design και της φωτογραφίας;
Από μικρός μου άρεσε να ζωγραφίζω και παρακολούθησα για πολλά χρόνια το εικαστικό εργαστήρι της πόλης μου, χάρη στους γονείς μου που έχουν ανοικτό μυαλό και με έβαλαν να δοκιμάσω διάφορα πράγματα. Αργότερα ως έφηβος μαθήτευσα για μερικά χρόνια στο γραφείο του αρχιτέκτονα Μιχάλη Αράπογλου, ο οποίος υπήρξε και ο μέντορας μου. Το πάθος μου για τη φωτογραφία γεννήθηκε παράλληλα λόγω του πατέρα μου, ο οποίος ήταν ο πρώτος που με μύησε στα μυστικά της.
-Πώς βρέθηκες στην Ιταλία;
Είναι μια μακριά ιστορία… Την πρώτη φορά πήγα στην Ιταλία για τρεις μήνες, στη σχολή Καλών Τεχνών της Βενετίας, το 1998 με το πρόγραμμα ανταλλαγής Erasmus όντας φοιτητής στην Αγγλία. Επέστρεψα για δεύτερη φορά το 2000 όπου και δούλεψα για ένα χρόνο σε μία εταιρεία επίπλων, πριν κάνω το στρατιωτικό μου. Ύστερα επέστρεψα ξανά το 2003 όπου και έκανα το μεταπτυχιακό μου στην σχολή Καλών Τεχνών και αφού έζησα σε διάφορα μέρη ανά τον κόσμο για μερικά χρόνια αποκομίζοντας διάφορες εμπειρίες, επέλεξα να μείνω “μόνιμα” στο Μιλάνο το 2009.
-Γιατί το επέλεξες για έδρα σου; Θεωρείς ότι δημιουργοί σαν εσένα δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα για να αναπτύξουν την τέχνη τους;
Το Μιλάνο ήταν μία συνειδητή επιλογή γιατί συνδυάζει μια καλά αναπτυγμένη σκηνή στο χώρο της τέχνης καθώς και του design που με ενδιαφέρουν πρωταρχικά. Παράλληλα είναι μια πόλη σε γεωγραφικά ενδιαφέρουσα θέση, η οποία χωρίς να είναι ιδιαίτερα μεγάλη αποτελεί πύλη για τα περισσότερα μέρη του κόσμου. Σίγουρα μπορεί κανείς να κάνει τα ίδια πράγματα και από την Ελλάδα αλλά είναι γεγονός ότι είναι πιο δύσκολο να έρθει κανείς σε άμεση επαφή με διάφορες “πραγματικότητες”. Από την άλλη άποψη, πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσες γιατί υπάρχει ουσιαστικός δημιουργικός πειραματισμός, που σε μέρη όπως το Μιλάνο λείπει.
-Από πού αντλείς έμπνευση πριν από κάθε δημιουργία;
Θα έλεγα ότι η τέχνη και γενικότερα η εικαστική δημιουργία σήμερα έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την έρευνα και τη συλλογή στοιχείων σχετικά με το εκάστοτε project. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για το design, αν όχι και σε μεγαλύτερο ακόμα βαθμό. Από την άλλη, υπάρχουν πάντα ερεθίσματα τα οποία προκύπτουν ύστερα από καθημερινή παρατήρηση αλλά και συστηματική συλλογή πραγμάτων. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης είναι εν τέλει η ίδια μας η ζωή, τα βιώματά μας. Άλλωστε, για αυτό και επιδιώκω να ταξιδεύω σε μέρη που δεν έχω ξαναπάει και να αποκτώ ετερόκλητες εμπειρίες. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι είμαστε μέρος ενός συνόλου και ζούμε σε ένα πλανήτη ο οποίος μας παρέχει οτιδήποτε έχουμε δημιουργήσει με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο… Κατ’ επέκταση λοιπόν δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η φύση που μας φιλοξενεί είναι εν τέλει αυτή που αποτελεί την ουσιαστική αρχή κάθε έμπνευσης.
-Φωτογράφος, σχεδιαστής, ζωγράφος. Πώς τα συνδυάζεις και ποιό κοινό σημείο βρίσκεις ανάμεσα σε όλες σου τις ιδιότητες;
Από μικρός μου άρεσε να κάνω πολλά διαφορετικά πράγματα και σε κάποιο σημείο αυτό είχε αρχίσει να με ανησυχεί, γιατί πίστευα ότι δεν θα καταφέρω να κάνω ποτέ κάτι πραγματικά καλά. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα το πιστεύω ως ένα βαθμό, απλώς πλέον προσπαθώ να δώσω προτεραιότητα σε κάθε τι που καταπιάνομαι και να το ευχαριστιέμαι για αυτό που είναι. Πλέον έχω συνειδητοποιήσει ότι ο κοινός παρανομαστής όλων αυτών δεν είναι άλλος από εμένα τον ίδιο και τα ενδιαφέροντά μου. Το μόνο ουσιαστικό πρόβλημα παραμένει ο χρόνος γιατί, ανεξάρτητα με το αντικείμενο, χρειάζεται πάντα σοβαρή εντρύφηση προκειμένου να προκύψει κάτι ενδιαφέρον.
-Τα εκάστοτε project σου, είναι αλληλένδετα σαν να συμπληρώνει το ένα το άλλο; Αν ναι, ποια αλληλουχία τα συνδέει;
Αν τα δει κάνεις με μια εξωτερική ματιά πιστεύω ότι θα τα βρει ίσως ιδιαίτερα ασύνδετα μεταξύ τους. Η αλήθεια όμως είναι ότι μελετώντας τα προσεκτικά θα διαπιστώσει ότι συνδέονται, όπως είναι αναμενόμενο, με τα ενδιαφέροντά μου που, δυστυχώς ή ευτυχώς, συνεχώς πληθαίνουν (ο χρόνος παραμένει το μεγάλο πρόβλημα).
-Περιέγραψέ μας την ιστορία ενός από τα project σου που σε έχει χαρακτηρίσει.
Ένα προσωπικό project με το οποίο είμαι ακόμα ικανοποιημένος είναι το βιβλίο μου Collider/μη-τόπος/非地/Sichtfeld το οποίο εκδόθηκε το 2010 και αποτελεί μια έκθεση/επιλογή της φωτογραφικής μου δουλειάς από το 2004 μέχρι το 2009. Ήταν μία περίοδος που ήθελα να κλείσω με ένα κεφάλαιο την φωτογραφική δουλειά μου και το εν λόγω project γυρνούσε στο μυαλό μου συνεχώς. Το ενδιαφέρον όμως έγκειται κυρίως στον τρόπο της δημιουργίας του που ήταν συνεργατική. Εξαρχής δουλέψαμε παρέα με τον καλό μου φίλο Huang Yang (γραφίστας & επιμελητής – www.huangyangdesign.com) στην επιλογή του υλικού και το γραφείο του ανέλαβε το σχεδιασμό και την παραγωγή. Παράλληλα ζήτησα από δύο άλλους φίλους μου, τον Thomas Pfister (κριτικός κινηματογράφου & φωτογραφίας) και τον Alistair Gentry (καλλιτέχνης & συγγραφέας – www.gentryartistwriter.wordpress.com) να συμβάλλουν με κείμενά τους, ορμώμενοι από το επιλεγμένο φωτογραφικό υλικό. Το αποτέλεσμα μπορεί να το δει κάνεις στην προσωπική μου ιστοσελίδα όπου είναι και διαθέσιμη δωρεάν η ηλεκτρονική μορφή του βιβλίου.
-Θεωρείς ότι ένας σχεδιαστής πρέπει να δίνει περισσότερη βαρύτητα στο καλλιτεχνικό ή στο τεχνικό κομμάτι της δουλειάς; Εσύ ποια γραμμή ακολουθείς;
Ο σχεδιασμός οποιουδήποτε αντικειμένου αποτελεί συνιστώσα πολλών παραγόντων και ανάλογα με το εκάστοτε project υπάρχουν πολλά διαφορετικά στοιχεία που πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του. Στο studio μου χωρίζουμε εικονικά τα project μας σε τέσσερις άξονες: Functionality, Aesthetics, Sustainability & Semiotics. Σε κάθε project που δημιουργούμε τα τέσσερα αυτά στοιχεία λαμβάνονται υπόψη και συνυπάρχουν ενισχύοντας το ένα το άλλο. Όμως, όπως είναι φυσικό, ανάλογα με το είδος του project, δίνεται περισσότερο βάρος σε κάποια από αυτά σε σχέση με άλλα. Αυτό που παραμένει όμως σταθερό πάντα και αποτελεί το κέντρο αυτών των αξόνων είναι το φίλτρο της τέχνης που λειτουργεί κριτικά/διαλεκτικά σε όλες μας τις δραστηριότητες.
-Μίλησέ μας για το πιο πρόσφατο project σου.
Είναι διάφορα… το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι το Extincto, ένα project στο οποίο δουλεύουμε εδώ και καιρό και έχει να κάνει με την εξαφάνιση των ζώων τα τελευταία 500 χρόνια εξαιτίας του ανθρώπου. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μία έκθεση (η οποία θα λάβει χώρα κατά πάσα πιθανότητα σε ένα μουσείο φυσικής ιστορίας και όχι σε γκαλερί) η οποία, μέσα από έργα και αντικείμενα, θα μιλάει με άμεσο τρόπο για αυτό το πρόβλημα που γίνεται όλο και πιο έντονο και περιγράφεται συνήθως μόνο με νούμερα.
-Θεωρείς τα αντικείμενα design προϊόντα πολιτισμού;
Οτιδήποτε δημιουργεί ο άνθρωπος καταλήγει αργά ή γρήγορα να γίνει προϊόν πολιτισμού είτε με θετική, είτε με αρνητική έννοια, εξαρτάται πάντα από το ποιος το εξετάζει.
-Πολλά από τα αντικείμενά σου φροντίζεις, εκτός από τη εικαστική πλευρά τους, να είναι και χρηστικά. Είναι αυτοσκοπός να εντάσσεις την τέχνη στην καθημερινότητα;
Όπως είπα παραπάνω, πιστεύω ότι η σύγχρονη τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως κριτικό φίλτρο και υπό αυτή την έννοια οτιδήποτε δημιουργώ με ενδιαφέρει να έχει έναν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και αν είναι δυνατόν να πάει τον χρήστη/θεατή του λίγο παραπέρα…
-Τι σχέδια κάνεις για το μέλλον;
Να ζω όλο και περισσότερο πιο κοντά στην φύση.
-Τι θα συμβούλευες ένα νέο σχεδιαστή;
Να μην σχεδιάζει αντικείμενα αλλά να δημιουργεί καταστάσεις.
Περισσότερες πληροφορίες και μία επιλογή από τα διάφορα projects των τελευταίων χρόνων μπορεί κανείς να δει στις ιστοσελίδες: