Η Σοφία Φιλιππίδου είναι urban. Αγαπάει την αστική κουλτούρα, εναρμονίζεται μέσα της, κυκλοφορεί στα Εξάρχεια, περπατάει στο κέντρο, το φέρει πάνω της με στιλ και φινέτσα. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι σουρεαλίστρια. Θεωρεί το παράλογο πιο λογικό από κάτι λογικό, βλέπει περίεργα όνειρα, σκηνοθετεί πολύπλοκα έργα, αποδέχεται το παράδοξο της ζωής, γράφει βιβλία για το φεγγάρι. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι ταλαντούχα. Παίζει υπέροχα, μελετάει τα έργα της, φιλοσοφεί, εμπνέεται από την πόλη, πειραματίζεται, πρωτοτυπεί. Η Σοφία Φιλιππίδου είναι πετυχημένη τόσο στα επαγγελματικά όσο και στα προσωπικά της. Αυτό το διαπραγματευτήκαμε λιγάκι…
Σημαίνει για όλους το ίδιο η λέξη επιτυχία;
Αυτή η έννοια με προβληματίζει! Ανά δεκαετία, όπως αλλάζουν οι εποχές, αλλάζει και η σημασία της λέξης. Δεν υπάρχει ορισμός, είναι σκιώδης. Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να αναζητήσει μέσα του όσα ταιριάζουν στην εσωτερική του φύση, για να φτάσει κάποτε σε αυτό που θεωρεί επιτυχία ή ευτυχία. Επομένως, το πώς θα ορίσει ο καθένας την επιτυχία, έχει να κάνει με τον κοινωνικό του περίγυρο, το μορφωτικό του επίπεδο, τα ερεθίσματά του. Για παράδειγμα το ’90, που μας επιβλήθηκε παγκοσμίως μια συγκεκριμένη λογική και είχαμε τα συμπτώματα του lifestyle, θεωρούνταν επιτυχημένος ο άνθρωπος που είχε χρήματα και το έδειχνε. Υπήρχε δηλαδή ο νεοπλουτισμός, που τότε θεωρούταν επιτυχία, και λίγο πολύ όλοι μπήκαμε με κάποιο τρόπο στη κατάσταση αυτή.
Θυμάστε τον εαυτό σας να επηρεάζεται την περίοδο αυτή;
Βεβαίως, ‘’τσίμπησα’’ κι εγώ λιγάκι στην αρχή, δεν το κρύβω. Ως, κατά την γνώμη μου, ταλαντούχο άτομο που είμαι, έκανα θεαματικότητα, με αποτέλεσμα να με καλούν συνέχεια σε εκπομπές και σε περιοδικά. Και πήγαινα! Μπορείς πολύ εύκολα να παρασυρθείς, γιατί τα Μέσα σου δίνουν τη δυνατότητα και τη δημοσιότητα να επικοινωνήσεις τον εαυτό σου, πράγμα που μπορεί να αποτελέσει παγίδα. Τότε μάλιστα, υπήρχαν και πολλά χρήματα. Κάνοντας μια σειρά μπορούσες να πλουτίσεις. Έπειτα, ο κόσμος θέλει αυτό το ελαφρό κουτσομπολιό που αγαπάμε όλοι μας, οπότε βγαίνοντας συνέχεια για να μιλήσεις για τον εαυτό σου, κάποια στιγμή διαβρώνεσαι. Βέβαια, δεν είχα και δεν έχω ακόμη κάτι ενδιαφέρον να ‘’πουλήσω’’ από την ιδιωτική μου ζωή. Δεν κάνω άτακτη ζωή που λέει και το τραγούδι (γελάει). Όταν αντιλήφθηκα ότι αυτό το πράγμα δεν έχει τελειωμό και είναι αδιέξοδο, το σταμάτησα. Θεωρώ ότι κατάφερα να διατηρήσω μια ισορροπία, γιατί άκουγα μια εσωτερική φωνή που με οδηγούσε στο να κάνω μόνο όσα αγαπούσα. Παρέμεινα παρούσα, κάνοντας όμως αυτά που πραγματικά ήθελα.
Τα χρήματα που λέτε, δεν επηρεάζουν;
Τα χρήματα δεν έχουν σχέση με την τέχνη. Δεν έβαλα ποτέ το κριτήριο αυτό στη δουλειά μου. Θεωρώ ότι στην καλλιτεχνία δεν πρέπει να ασχολούμαστε με χρήματα. Δεν προτάσσω το οικονομικό μου συμφέρον, αλλά το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Σήμερα δε, ακόμη περισσότερο, θέλω αυτό που θα κάνω να με εκφράζει. Και όλα αφορούν την πρώτη μου αγάπη, δηλαδή το Θέατρο. Είναι σαν να επιστρέφω κάπως γλυκά προς τα πίσω, αναζητώντας την αθωότητα, τη χαρά της πρώτης φοράς, την αγωνία, την αγνότητα με την οποία πιστεύαμε ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο, κάτι που δεν καταφέραμε ποτέ.
Τελικά, αυτό γιατί δεν το καταφέρνει καμιά γενιά;
Αλλάζουν οι προτεραιότητες. Όταν σκέφτεσαι να αλλάξεις τον κόσμο έχοντας μέσα σου ως νέος το πάθος, τη συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, τον εθελοντισμό και έπειτα έρχονται μπροστά σου ένα γεμάτο ψυγείο, μια τηλεόραση, ένα ακριβό αυτοκίνητο, μια γκόμενα, οι γάμοι, τα στερεότυπα ή ό,τι άλλο σου προβάλλουν σαν προτεραιότητα, είναι λογικό η πρώτη σου σκέψη να μην είναι ότι πρέπει να αλλάξεις τον κόσμο. Βρισκόμαστε συνεχώς κάτω από ένα ‘’βουνό’’ πραγμάτων που νομίζουμε ότι πρέπει να αποκτήσουμε.
Τα έχουμε ανάγκη όλα αυτά;
Ο καθένας αποφασίζει τι έχει ο ίδιος ανάγκη. Προσωπικά, δεν ξέρω αν πρέπει να μένουμε στο απολύτως απλό και απαραίτητο ή αν μέσω του πλούτου ζούμε καλά και έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε σπουδαία έργα. Ίσως καταλήγω κάποιες φορές ότι πρέπει να ζούμε με ό,τι έχουμε. Αλλά και πάλι, νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία σε καθετί.
Εσείς πάντως φαίνεστε πολύ ισορροπημένη σε σχέση με τις επιλογές σας!
Είναι ανάγκη μου να είμαι ισορροπημένη. Όταν χάνω τις ισορροπίες μου μπαίνω σε μια βαθιά λύπη. Και η λύπη οδηγεί σε κατάθλιψη. Συνεπώς, δεν θέλω να χάνω την ισορροπία μου γιατί δεν μου αρέσει να νιώθω λυπημένη. Δεν το αντέχει ο οργανισμός μου. Πέρασα από στάδια λύπης πολλές φορές, ειδικότερα μέσα από τη δουλειά, αλλά έλεγα «όχι, δεν το αφήσω να με καταπιεί» και έφευγα. Ακούω μέσα μου αυτό που λέγεται λύπη και χαρά, και ακολουθώ μόνο ό,τι μου προκαλεί γέλιο και χαρά.
Γι’ αυτό είστε τόσο καλή στην κωμωδία;
Δεν ξέρω. Δεν σου κρύβω ότι ζορίστηκα για να γίνω κωμική ηθοποιός. Δεν μου ήταν εύκολο. Μικρή έπαιζα εντελώς διαφορετικούς ρόλους. Η κωμωδία ήρθε κάπως τυχαία και προσπαθούσα πάντα ό,τι κωμικό ρόλο που έδιναν να τον πλάθω μέσα από την ερμηνεία μου, να τον κάνω να ‘’πάσχει’’, για να βγαίνει πιο ουσιαστικό. Είναι μεγάλος έπαινος να σε θεωρούν μια καλή κωμικό. Δεν είναι εύκολο να κάνεις τον άλλον να γελάσει.
Συνήθως δίνετε έναν σουρεαλιστικό τόνο στις ερμηνείες σας.
Η αλήθεια είναι ότι αντιλαμβάνομαι και αποδέχομαι τον παραλογισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Γι’ αυτό νομίζω και ότι έχω καταφέρει να αγαπώ ειλικρινά τη ζωή και κάθε της έκφανση. Γιατί γνωρίζω, όπως λέει και ο Νανόπουλος, ότι είμαι εκτεθειμένη στο τυχαίο και στην αμφιβολία. Εφόσον το σύμπαν διέπεται από αυτούς τους νόμους και μπορώ να το αποδεχτώ, γίνομαι αυτομάτως ευτυχής. Συνεπώς, μπορώ να πω ότι πράγματι, είμαι σουρεαλίστρια (γελάει).
Αυτό νομίζω ότι αποτυπώνεται και στο βιβλίο σας με τίτλο «Με μια σκάλα στο φεγγάρι».
Σίγουρα. Ήθελα μέσα στο βιβλίο αυτό να αποτυπώσω κάτι ονειρικό. Επηρεάστηκα από υποσυνείδητους δρόμους. Είναι ένα βιβλίο που αποτελεί μια επιστροφή στην αθωότητα διαμέσου της ηθικής και της φαντασίας. Εμπνεύστηκα για αυτό επειδή βλέπω πολλά όνειρα στον ύπνο μου. Τα καταγράφω, τα ζωγραφίζω και μου δίνουν αφορμές για δημιουργία. Είναι θαυμαστός ο κόσμος των ονείρων!
Σε προσωπικό επίπεδο, τι όνειρα κάνετε;
Στα προσωπικά μου, επειδή ζω με έναν άντρα 25 χρόνια τώρα, είναι σαν να έχω μια βάση, σαν να έχω έναν χώρο εκκίνησης, ένα καταφύγιο. Συνεπώς, δεν έχω μεγάλες ανησυχίες τέτοιου είδους, ίσως γιατί είμαι απόλυτα ικανοποιημένη. Ακόμη και το γεγονός ότι δεν έχω παιδιά, κάτι που είναι ανάμεσα σε επιλογή και τύχη καθώς δεν έχω κάτι εναντίον της οικογένειας, δεν μου δημιουργεί κάποιου είδους κενό όπως λένε πολλές γυναίκες. Τα έργα μου και οι μαθητές μου είναι τα παιδιά μου. Το μητρικό μου ένστικτο διοχετεύτηκε στα παιδιά που διδάσκω θέατρο. Συνεπώς, οι ανησυχίες μου σε προσωπικό επίπεδο είναι να είναι καλά ο σύντροφός μου και οι συγγενείς μου. Μπορεί βέβαια αυτό που έχω εγώ στη ζωή μου, να μην είναι αποδεκτό από όλους τους ανθρώπους σαν επιτυχία. Εγώ όμως, με άξονα τις επιλογές μου, είμαι σίγουρα πολύ καλά με την προσωπική μου ζωή.
Φέτος, παρουσιάζετε τις «Καρφίτσες στα Γόνατα» στο Απο Μηχανής Θέατρο!
Πρόκειται για δύο ιστορίες της Ρούλας Γεωργακοπούλου, με πολύ χιούμορ και συγκίνηση. Εντόπισα μια απίστευτη δυναμική στα κείμενα αυτά, που με συνεπήρε και με ενέπνευσε. Έτσι, πρότεινα την ένωση αυτών των δύο γυναικείων μονολόγων σε μια ενιαία παράσταση, και αντί να ερμηνευτούν από γυναίκες, να παιχτούν από δύο νεαρούς άντρες και εμένα. Έκανα αυτή την επιλογή, γιατί δεν με ενδιαφέρουν τα στερεότυπα του φύλου αλλά το αρχέγονο ον. Είμαστε θεατρικά όντα, είμαστε άνθρωποι, δεν είμαστε ούτε γυναίκες ούτε άντρες. Μαζί μου είναι ο Χάρης Αττώνης και ο Πάνος Παπαδόπουλος, δυο εξαιρετικά παιδιά. Παράλληλα βέβαια, επειδή λατρεύω το πειραματικό θέατρο, συνεχίζω να δουλεύω με την θεατρική φοιτητική ομάδα που ίδρυσα το 2000, δίνοντας τη δυνατότητα στους νέους να έρθουν κοντά στην τέχνη μου. Χαίρομαι πολύ που μπορώ να κάνω αυτά ακριβώς που θέλω στο θέατρο, και ονειρεύομαι, όσο ακόμη έχω χρόνο και δυνατότητες, να συνεχίσω έτσι.
Έχετε καλή σχέση με το χρόνο;
Έτσι νομίζω. Δεν είχα ποτέ κάποιο άγχος σε σχέση με το χρόνο. Απλά σήμερα, θέλω να εκμεταλλευτώ κάπως το διάστημα που θα μπορώ να είμαι ακόμη τόσο ενεργητική, για να προλάβω να κάνω αυτά που ονειρεύομαι. Έτσι, θα παραμείνω γύρω από την περιφέρεια όσων μου δίνουν χαρά!
Έχετε και με τον θάνατο εξίσου καλή σχέση;
Ο θάνατος είναι τεράστιο θέμα. Είναι το τέλος της ζωής, η πιο ‘’τέλεια’’ και ολοκληρωμένη κατάσταση του ανθρώπου. Προσωπικά, δίνω μεγάλο αγώνα με τον εαυτό μου για να καταφέρω να τον αντιμετωπίσω σαν ‘’πέρασμα’’ σε κάτι άλλο. Δεν μου αρέσει η λογική του ”τίποτα” και του χώματος. Προσπαθώ να το δω σαν μια μετάβαση σε κάτι άγνωστο, γιατί δεν αντέχω τον φόβο. Είναι το χειρότερο συναίσθημα.
Ο έρωτας είναι θάνατος;
Ο έρωτας είναι φύση. Είναι ζωή και θάνατος. Είναι τόσο μεγαλειώδες πράμα, τόσο απαραίτητο στοιχείο για να δημιουργήσεις ζωή! Όλα θέλουν έρωτα για να γίνουν όμορφα. Αλλά συνήθως, ζεις τον μεγάλο έρωτα μετά από κάποιου είδους θάνατο. Δηλαδή, πρέπει κάτι να πεθάνει για να αναγεννηθεί. Αυτοί είναι οι νόμοι της φύσης και αυτό μας διδάσκει και η τέχνη. Έρωτας – θάνατος – αναγέννηση. Αυτό σημαίνει ζωή.
*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Machine τον Δεκέμβριο του 2015.
*Φωτογραφίες: Μαριλένα Βαϊνανίδη