Αλήθεια, πώς άραγε έχει πλάσει ο καθένας την μορφή των πειρατών στο μυαλό του; Μάλλον μεγαλόσωμους με μακριά γένια και επιβλητικό βλέμμα, ή αιμοβόρους που διψούν για κατακτήσεις και λεηλασίες. Εγώ όμως θα σας συστήσω έναν άλλο πειρατή, αλλιώτικο από τους άλλους, με ευγενικά συναισθήματα, και μάτια…σαν την θάλασσα! Σας παρουσιάζω λοιπόν τον «Γαλαζομάτη πειρατή».
Πρόκειται για την ιστορία ενός 10χρονου αγοριού από την Κρήτη που κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η οικογένειά του ξεκληρίστηκε. Η μοίρα του τον έριξε στον «δρόμο» ενός πειρατικού καραβιού. Λόγω των ικανοτήτων του κατάφερε στο τέλος να γίνει μεγάλος και τρανός καπετάνιος ενώ παράλληλα δημιούργησε δική του οικογένεια. Όχι, όχι, δεν είναι βγαλμένα από την φαντασία μου αυτά. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που μετράει μόνο λίγους μήνες «ζωής» και που έχει καταφέρει να συνεπάρει όποιον αποφάσισε να το διαβάσει. Συγγραφέας είναι ο καθηγητής ιστορίας κύριος Γιάννης Γρυντάκης, με καταγωγή από το Ρέθυμνο, ο οποίος μετά από χρόνια καριέρας στην συγγραφή επιστημονικών κειμένων σχετικών με την ιστορία, πήρε την απόφαση να κάνει στροφή και να ασχοληθεί με το ιστορικό μυθιστόρημα.
Εμείς είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον συγγραφέα και να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο του και όχι μόνο: Τι τον οδήγησε στην συγγραφή, Ποια τα συναισθήματα για το «πνευματικό» παιδί του, ποιος κρύβεται πίσω από τον γαλαζομάτη πειρατή, τι τον ενέπνευσε και πολλά πολλά ακόμη στην συνέχεια του άρθρου.
Το ταξίδι παρέα με τον συγγραφέα του «Γαλαζομάτη πειρατή» ξεκινάει! «Άλλος για την βάρκα μας;»
–Κύριε Γρυντάκη, πώς έγινε η στροφή της συγγραφικής σας πορείας στο ιστορικό μυθιστόρημα;
Η συγγραφή είναι σαν τη ζωή. Χωρίς ποικιλία είναι άχαρη. Για δεκαετίες έγραφα επιστημονικές μελέτες. Κάποια στιγμή θέλησα να ξεφύγω. Να αλλάξω συγγραφική ρότα. Να αφήσω το μυαλό μου ελεύθερο από περιορισμούς, να με ταξιδέψει στον κόσμο της φαντασίας. Να ανακαλύψω ονειρικούς όρμους και μαγικά λιμάνια. Τη δυνατότητα αυτή μόνο η λογοτεχνία θα μπορούσε να μου την προσφέρει. Από τη στιγμή που αποφάσισα την αλλαγή αυτή, άρχισα να σκέφτομαι ποιον λογοτεχνικό κλάδο θα ακολουθούσα. Τελικά κατέληξα στο ιστορικό μυθιστόρημα για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος ήταν ότι ως ιστορικός θα ήμουν κοντά στο αντικείμενό μου. Και ο δεύτερος ότι θα μπορούσα να βοηθήσω τους αναγνώστες να αφομοιώσουν την ιστορία του νησιού μας και γενικότερα της πατρίδας μας. Είναι γνωστό ότι η τοπική ιστορία δεν διδάσκεται πια στα σχολεία. Αυτό έχει ως συνέπεια οι νέοι να αγνοούν τις ρίζες τους. Έπειτα και η γενική ιστορία, όπως διδάσκεται, ελάχιστα γίνεται κατανοητή. Γενικά πιστεύω ότι με το ιστορικό μυθιστόρημα πολλοί θα μπορέσουν να μάθουν όσα ιστορικά γεγονότα δεν έμαθαν στο σχολείο και ταυτόχρονα να ψυχαγωγηθούν με τις περιπέτειες των πρωταγωνιστών. Είναι, κατά κάποιο τρόπο, το υποκατάστατο της ελλιπούς ιστορικής γνώσης.
-Ο ήρωας του μυθιστορήματος είναι προϊόν μυθοπλασίας. Πίσω όμως κρύβεται ένα πραγματικό πρόσωπο, αυτό του εγγονού σας. Πώς έγινε η επιλογή αυτή;
Ο Γαλαζομάτης πειρατής είναι δημιούργημα της φαντασίας μου. Ήθελα ο πρωταγωνιστής του έργου, που με τις περιπέτειές του θα μόρφωνε ιστορικά και θα ψυχαγωγούσε τους αναγνώστες, να είναι εντυπωσιακός. Ίσως για τα γαλάζια μάτια του να επηρεάστηκα λίγο και από τον εγγονό μου, που έχει το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Επέλεξα ο πρωταγωνιστής μου να είναι πειρατής, γιατί μου έδινε τη δυνατότητα να τον στέλνω με το καράβι του σε όλα τα ιστορικά γεγονότα που ήθελα να παρουσιάσω. Τον έβαλα να ξεκινά τη ζωή του λίγο πριν από την επανάσταση του 1821, να ζει αυτήν του 1833 και να συμμετέχει ενεργά σ’ αυτές του 1841 και 1858. Τον παρουσίασα νέο, δυναμικό, έξυπνο, ωραίο και προπάντων ανθρωπιστή. Μπορεί σήμερα η πειρατεία και η ανθρωπιά να αποτελούν αντίθεση. Τα δεδομένα όμως της εποχής, στην οποία δρούσε ο δικός μας πειρατής ήταν εντελώς διαφορετικά. Η πειρατεία ήταν ένα από τα πολλά επαγγέλματα, οπότε δεν αποκλειόταν η συνύπαρξή της με την ανθρωπιά. Ο ιπποτικός και όμορφος πειρατής γίνεται συμπαθής στους αναγνώστες, με αποτέλεσμα να παρακολουθούν και να αφομοιώνουν μαζί με τις φανταστικές περιπέτειές του και τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα.
-Είναι εύκολη η συγγραφή ιστορικών μυθιστορημάτων; Ποια είναι κατά την γνώμη σας τα υπέρ και τα κατά;
Η συγγραφή ιστορικού μυθιστορήματος είναι σαφώς πιο δύσκολη από αυτήν του απλού μυθιστορήματος, γιατί είσαι υποχρεωμένος να σέβεσαι τα βασικά τουλάχιστον ιστορικά γεγονότα. Δεν αφήνεις δηλαδή ανεξέλεγκτη τη φαντασία σου, αλλά προσπαθείς να την προσαρμόζεις, κατά κάποιο τρόπο, στην πραγματικότητα μιας άλλης εποχής. Για ένα ιστορικό οι δυσκολίες είναι πολύ λιγότερες από όσο σε έναν απλό λογοτέχνη, για τον απλό λόγο ότι κατέχει καλύτερα τα ιστορικά γεγονότα. Κατά τη γνώμη μου, είναι προτιμότερο το ιστορικό μυθιστόρημα να είναι ιστορία διανθισμένη με λογοτεχνικά στοιχεία, παρά λογοτεχνία διανθισμένη με ιστορικά στοιχεία.
-Πώς ήταν η εμπειρία συγγραφής ενός ιστορικού μυθιστορήματος που αφορά στον τόπο σας, το Ρέθυμνο;
Όταν αποφάσισα να γράψω ιστορικά μυθιστορήματα, έκρινα καλό το περιεχόμενό τους να αφορά την Κρήτη. Τους λόγους τους εξήγησα παραπάνω. Ήθελα να δώσω μυθιστορηματικά την ιστορία του τόπου μου. Έπειτα τα παιδικά βιώματα με έκαναν να βάζω πάντα σαν αφετηρία, δηλαδή τόπο γέννησης, κατοικίας και ανατροφής των πρωταγωνιστών μου μια συγκεκριμένη γειτονιά και ένα συγκεκριμένο σπίτι στο χωριό μου το Χρωμοναστήρι ή στην πόλη μου το Ρέθυμνο. Εκεί είχα ζήσει και εγώ, εκεί θα ζούσαν και οι πρωταγωνιστές των μυθιστορημάτων μου. Η εμπειρία μου από τις επιλογές μου αυτές ήταν καταπληκτική. Όσο έγραφα για το Ρέθυμνο τόσο και περισσότερο το αγαπούσα. Αν και πάντα ήμουν περήφανος που καταγόμουν από την πόλη του Ρεθύμνου, γράφοντας γι’ αυτήν ένιωθα ακόμα πιο περήφανος. Μακάρι όσοι αγαπούν ένα τόπο να γράφουν γι’ αυτόν. Η αγάπη είναι το μεγαλύτερο κίνητρο για μια σωστή συγγραφή. Όταν ο τόπος καταγωγής σου σε τιμά με την ιδιαίτερη ιστορία του, εσύ πρέπει να τον τιμάς με τα γραπτά ή με τον αντάξιο τρόπο της ζωής σου.
-Πώς προέκυψε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα;
Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα δεν είναι το πρώτο μου. Λίγα χρόνια πριν είχα γράψει το «Ατσάλι και Άνεμος» που κάλυπτε την ιστορία της Κρήτης και της Ελλάδας από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο (1914) μέχρι και την τελευταία τετραετία του Βενιζέλου στην ενεργό πολιτική δράση (1928-1932). Με αφορμή τις κριτικές που εισέπραξα, αποφάσισα να καλύψω και την υπόλοιπη ιστορία του νησιού μας με τρία ακόμα ιστορικά μυθιστορήματα. Έτσι κάθε Κρητικός, διαβάζοντας τη συγκεκριμένη τετραλογία, να μπορεί, ψυχαγωγούμενος, να γνωρίσει όλα τα σχετικά με τις ρίζες του, με τους προγόνους του. Καθώς σκεφτόμουν τον πρωταγωνιστή που θα δημιουργούσα για να καλύψει την περίοδο 1821-1858, γεννήθηκε ο εγγονός μου και τα γαλάζια μάτια του μου έδωσαν την έμπνευση. Τα υπόλοιπα τα έχω ήδη αναφέρει.
-Τι συμβολίζει για εσάς ο «Γαλαζομάτης πειρατής» και τι γενικότερα ο όρος «πειρατής»;
Πειρατές είμαστε όλοι μας, γιατί όλοι μας κρύβουμε ενδόμυχα ένα δικό μας τύπο πειρατή. Τον πειρατή, όπως τον διαμορφώνουν οι σκέψεις, οι επιθυμίες, τα πιστεύω, οι αρχές και οι αξίες μας. Είναι απότοκος της φυσικής τάσης όλων μας για περιπέτεια, που είναι πιο έντονη κατά τη διάρκεια των παιδικών μας χρόνων. Σε άλλους ο προσωπικός πειρατής είναι άρπαγας, αιμοδιψής, άγριος και ασυμβίβαστος. Σε άλλους πιο ανθρώπινος, πιο μετριοπαθής και πιο συγκαταβατικός. Τέλος στους περισσότερους, θέλω να πιστεύω, είναι γεμάτος από αγάπη, ευγένεια και επιθυμία για μεγάλα έργα, για πανανθρώπινα επαινετές πράξεις. Όλοι οι ιδιωτικοί πειρατές πάνω από τη περιπέτεια θέτουν τη δόξα, τη φήμη, το όνομα. Όλοι οι άνθρωποι, από τον πιο ταπεινό μέχρι τον πιο ισχυρό, θέλουν να βρίσκεται το όνομά τους στην επικαιρότητα. Να μιλά όλος ο κόσμος γι’ αυτούς. Να είναι διάσημοι. Όλοι μας έχουμε σαν ιδιωτικό πνευματικό χώρο τις σκέψεις και τα όνειρά μας, εκεί διαμορφώνουμε τον πειρατή μας και τον αφήνουμε να μπλέκεται στις πιο απίθανες περιπέτειες… Εμείς απλώς τις παρακολουθούμε και τις χαιρόμαστε… Είναι ο άλλος μας εαυτός, ο ιδανικός μας άνθρωπος, ο θεός μας, το καμάρι μας, το όνειρο της ζωής μας, το μυστικό της ζωής μας. Ο Γαλαζομάτης πειρατής δεν ξεφεύγει από τον κανόνα. Απλώς αυτός έχει γαλάζια μάτια, ενώ εμείς έχουμε γαλάζια όνειρα ή όνειρα απλωμένα στο απέραντο γαλάζιο.
-Η Ιστορία και η εποχή μας. Πόσο έχει πλήξει η αμάθεια Ιστορίας από μαθητές και μη την κοινωνία μας εν γένει;
Σήμερα η γνώση της ιστορίας είναι περισσότερο απαραίτητη από κάθε άλλη εποχή. Αυτή αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία μπορούμε να πατήσουμε γερά και να αντιμετωπίσουμε τα μύρια μας προβλήματα. Με αυτή και μόνο μπορούμε να απομακρύνουμε το διεθνή διασυρμό που καθημερινά βιώνουμε από τις καθαρά οικονομικές διαφορές, που έχουμε με κάποια από τα ευρωπαϊκά κράτη και να νιώσουμε ξανά υπερήφανοι. Όσο υλιστική και να είναι η εποχή μας, το ένδοξο παρελθόν μας θωρακίζει πολιτιστικά ώστε να είμαστε άτρωτοι. Οι ξένοι, καθημερινά μας κατηγορούν για τον τρόπο της ζωής μας και μας εκβιάζουν να ακολουθήσουμε τα δικά τους πρότυπα. Ένας από τους λόγους της συμπεριφοράς τους αυτής είναι και το ότι ζηλεύουν το παρελθόν μας, την ιστορία μας. Προβλέπω ότι, αν τελικά κατορθώσουν να μας ρίξουν στην πλήρη οικονομική εξαθλίωση, που σχεδιάζουν εδώ και χρόνια, θα προσπαθήσουν, παράλληλα, να διαγράψουν ή να αλλοιώσουν και την ιστορία μας. Θα το κάνουν αυτό, γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι όσο οι Έλληνες γνωρίζουν την ιστορία τους δεν μπορούν να μπουν σε καλούπια ούτε να σκύψουν το κεφάλι σε κανένα «οικονομικό δυνάστη». Να γιατί οφείλουμε να προστατεύουμε τα σχολικά μας εγχειρίδια από κάθε «ξένη επέμβαση». Μπροστά στον υπαρκτό αυτό κίνδυνο, συγγραφές με ιστορικό περιεχόμενο, που δένουν τον Έλληνα με το παρελθόν του δεν είναι απλά ευχάριστες και ωφέλιμες αλλά και εθνικά επιβεβλημένες. Η σωστή ιστορία διαμορφώνει σωστούς πολίτες, ενώ η «καθ’ υπαγόρευση» παραβατικούς.
Η συνομιλία μας με τον κύριο Γρυντάκη μου μετέδωσε την τρυφερή αγάπη του για την Ιστορία -που υπηρετεί ανιδιοτελώς τόσα χρόνια, μα πάνω απ΄ όλα την αγάπη του για την Κρήτη. Τα ιστορικά μυθιστορήματα έρχονται ως άλλοι δάσκαλοι να μας μάθουν με τρόπο ευχάριστο την ιστορία εκείνη που βαρεθήκαμε να μελετήσουμε στα σχολικά μας χρόνια, ή την τοπική ιστορία που δυστυχώς μένει στην αφάνεια. Λίγο από φαντασία, λίγο από ιστορία, και πλήθος ηρώων να πλαισιώνουν το έργο, ο «Γαλαζομάτης πειρατής» υπόσχεται να σας ταξιδέψει με το καράβι του στο τότε, στο παλιό Ρέθεμνος την εποχής της Αιγυπτιοκρατίας και της Τουρκοκρατίας στο νησί. Επαναστάσεις, πόλεμοι, ρεσάλτα, σκλαβοπάζαρα, ίντριγκες, έρωτες και μεγάλα συναισθήματα, ευγενικά όπως του πειρατή μας με τα μάτια… σαν την θάλασσα!
«Ατσάλι και άνεμος» και «Ο γαλαζομάτης πειρατής». Δύο «παιδιά» μέχρι τώρα και έπονται άλλα δύο για έκδοση. «Τα πολλά σχέδια είναι για τους νέους. Μετά από μια ηλικία τα σχέδια, όπως και η ζωή στενεύουν. Την τετραλογία μου ήδη την έχω ολοκληρώσει. Τα υπόλοιπα δύο βιβλία της θα τα τυπώσω εν καιρώ. Το ιστορικό μυθιστόρημα δεν θα το αφήσω γιατί είναι συναρπαστικό. Τα χρόνια που μου απομένουν νομίζω ότι του ανήκουν.
Το ιστορικό μυθιστόρημα κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο «Η Προφήτισσα»,
Στοιχεία επικοινωνίας: (Βουλουμπασάκη Έλενα)
Τηλέφωνο: 6984145572
E-mail: iprofitissa@gmail.com
Σελίδα στο facebook: https://www.facebook.com/iprofitissa