Τέσσερα τρία, εξάρες, ζάρια, τάβλι, ταράτσα, Αθήνα. Ποιος κερδίζει; Εγώ, γιατί παρακολούθησα μια πολύ ωραία, ζωντανή και αληθινή παράσταση. Ο Κόλλιας και ο Φώντας παίζουν μια παρτίδα τάβλι και ονειρεύονται ένα καλύτερο αύριο, καταστρώνουν σχέδια και γεμίζουν αισιοδοξία. Νιώθω σαν να μιλούν στην καθημερινότητα μου και να βλέπω επί σκηνής αρκετούς γνωστούς μου! Γελάω, σκέφτομαι, γελάω, προβληματίζομαι και ξαναγελάω. Τα φώτα σβήνουν και οι δυο ήρωες επιστρέφουν στο κόσμο του Κεχαΐδη και βρίσκω τους Νίκο Κουρή και Μάκη Παπαδημητρίου. Τους θέτω 7 ερωτήσεις.
Ποιοί είναι ο Κόλλιας και ο Φώντας;
Μ. Εγώ παίζω τον Φώντα και είναι εκείνος ο οποίος έχει τις ιδέες για να πιάσουν την καλή.
Ν. Μπαμ μπαμ (γέλια). Εγώ είμαι ο Κόλλιας, αυτός που περιμένει την ιδέα από τον Φώντα. Είμαι έτοιμος να τον πιστέψω αλλά και να τον αμφισβητήσω. Κυρίως όμως να τον πιστέψω. Όλο αυτό το παιχνίδι, δηλαδή ότι ο Φώντας για χιλιοστή φορά φέρνει τις ιδέες, με κρατάει κατά έναν τρόπο ζωντανό. Βρίσκω μια ευχαρίστηση και μια ανάγκη να πιστέψω σε κάτι, επειδή ο ήρωάς μου δεν έχει τη δυνατότητα να κατεβάσει ιδέες! Αυτό που βλέπουμε στην συγκεκριμένη παράσταση είναι το πόσο μεγάλη ευχαρίστηση μας δίνει το να ”κατεβάζουμε” ιδέες και να φτιάχνουμε σχέδια…
Μ. Ή να ονειρευόμαστε -ο Φώντας και ο Κόλλιας- και ας μην γίνεται ποτέ πραγματικότητα. Αλλά η δυνατότητα του να ονειρεύονται ακόμα, τους κρατάει ζωντανούς.
Ν. Χρειάζονται το όνειρο, την προοπτική. Δεν έχει σημασία αν θα γίνει ή δεν θα γίνει. Σημασία έχει ότι αυτοί το πιστεύουν. Εμείς δεν βλέπουμε τους ήρωες σαν αποτυχημένους. Τους βλέπουμε σαν ζωντανούς ανθρώπους που περνάνε πολύ καλά με αυτό που κάνουν σε αυτή τη μικρή αυλή. Και εμείς που μπαίνουμε σε αυτό το παιχνίδι περνάμε πολύ καλά μαζί τους. Είμαστε λίγο μέσα έξω σε αυτό… είναι σαν ένα θεατρικό αναγκαίο παιχνίδι. Το θέατρο έχει αυτά τα συστατικά! Φτιάχνεις μια πραγματικότητα, όχι για να σε πιστέψει ο άλλος, αλλά για να ταξιδέψει σε μια μυθοπλασία που σου δίνει ενέργεια και χαρά.
Δεν αντέχουν την πραγματικότητα και φαντασιώνονται! Είναι χαρακτήρες του σήμερα;
Ν. Εννοείται, και γι’αυτό είναι σπουδαίο το έργο. Αν το βγάλεις από τα συμφραζόμενα της εποχής έχει μέσα του έναν αρμό, μια πηγή, μια ανθρώπινη φλέβα. Ο άνθρωπος, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι ευχαριστημένος με την πραγματικότητα του ποτέ. Δηλαδή πάντα κάτι του λείπει ή θέλει περισσότερα από όσα έχει. Θα μπορούσε να πει κάποιος πως αυτοί οι δύο άνθρωποι είναι μίζεροι επειδή είναι φτωχοί. Όχι, δεν είναι καθόλου μίζεροι! Είναι πολύ φωτεινά πρόσωπα με πολύ χιούμορ. Είναι βέβαια και σακατεμένοι, αλλά δεν είναι απατεώνες. Αυτό ανακαλύψαμε με τον Μάκη, ότι δεν είναι λαμόγια, δεν κοροϊδεύουν κανέναν.
Τι θα έκαναν αν ζούσαν σήμερα; Αν ήταν πραγματικοί άνθρωποι;
Ν. Είναι ζωντανοί άνθρωποι, υπάρχουν δίπλα μας, μέσα μας. Και εγώ και ο Μάκης έχουμε στοιχεία από τους χαρακτήρες τους, χωρίς να έχουμε σχέση μαζί τους σαν χαρακτήρες.
Μ. Εμείς θέλουμε να βλέπουμε σε θεατρικό κείμενο, κατά πόσον απαντά στην πραγματικότητα. Αυτό εξαρτάται από το πως το αντιλαμβάνεται ο καθένας. Μπορείς να δεις και ένα έργο που δεν αφορά πραγματικούς ανθρώπους, αλλά αυτό που πραγματεύεται, συμβολικά, να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητά σου. Το Τάβλι είναι ουσιαστικά ένα ρεαλιστικό έργο. Μπορείς να βρεις ανθρώπους που μοιάζουν με τους ήρωες, αλλά επειδή το έργο γράφτηκε μια άλλη εποχή, στις αρχές του ’70 -περίοδος πείνας, φτώχιας, εξαθλίωσης και μιζέριας- δεν ξέρω τι μπορεί να σχεδίαζαν σήμερα. Ωστόσο, το φαινόμενο του ”να πιάσω την καλή”, δεν είναι μόνο ελληνικό. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, ειδικά σε χώρες που ταλαιπωρούνται από το χαμηλό βιωτικό επίπεδο και έλλειψη παιδείας.
Ν. Αυτοί οι δυο άνθρωποι δεν έχουν κάποια ιδιότητα, δεν δουλεύουν, αλλά πιστεύουμε ότι ακόμα κι αν είχαν επάγγελμα, θα είχαν παράλληλα την ανάγκη να φύγουν από αυτό που κάνουν, και να κάνουν κάτι άλλο. Είναι στη φύση τους αυτό. Γουστάρουν να ονειρεύονται. Οι άνθρωποι που είναι μίζεροι, βουλιάζουν και τους τρώει η μιζέρια. Αυτοί είναι φωτεινοί άνθρωποι, ακόμη και χωρίς να κάνουν κάτι κοινώς αποδεκτό. Έτσι δημιουργούν με τα όνειρά τους ένα τεράστιο ”σχέδιο” που προκαλεί γέλιο στον κόσμο. Γι αυτό αγαπάω τα έργα του Κεχαΐδη. Είναι γραμμένα με τρομερό χιούμορ και μια λοξή ματιά. Οι ατάκες του είναι ακραία αστείες, πολύ κουνημένες!
Τι ρόλο παίζει η τύχη στο έργο; Στο τάβλι ο καθένας μπορεί να βγει νικητής, δεν είναι θέμα στρατηγικής.
Ν. Σε κάποια ζαριά το κείμενο έλεγε ότι έφερα 4-3. Πράγματι, είχα φέρει 4-3 (γέλια). Δεν υπάρχει λοιπόν κάτι που να μην είναι τυχαίο. Εγώ πιστεύω μόνο στο τυχαίο, με την έννοια ότι δεν μπορείς να τα ελέγξεις.
Μ. Στο έργο πάντως είναι κάπως σχετική η έννοια της τύχης και της ατυχίας. Εμείς αυτό θέλαμε να βγάλουμε, οτι στο τέλος υπάρχει κάτι ανοιχτό, «κι αν την κάνω τη δουλειά και πετύχει;». Δεν σημαίνει ότι αποτυγχάνουν πάντα. Όταν κάναμε την πρώτη ανάγνωση του έργου, είδαμε ότι όσες φορές ανεβαίνει η συγκεκριμένη παράσταση, μπαίνουν οι ταμπέλες του «λαμόγιου» και του «θύματος». Εμάς δεν μας ενδιέφερε αυτό. Βλέπουμε το στόχο και τι υπάρχει μεταξύ τους. Η δυναμική της σχέσης τους είναι όλα τα λεφτά. Είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε ως ρεαλιστικό θέατρο. Γι αυτό απευθυνόμαστε στο κοινό, μετρημένα και με διακριτικότητα, επειδή θέλουμε να έχει επικοινωνία αυτό το θέαμα. Να μην είναι κάτι κλειστό. Αυτή η ανοιχτή επικοινωνία έχει μέσα πολλή τύχη. Αλλά οι ζωές τους είναι ελεγχόμενες από τον συγγραφέα. Τώρα αν το πάρουμε σε συνδυασμό με την προηγούμενη ερώτηση, μπορώ να σου φέρω παραδείγματα πολλών που έπιασαν την καλή και έβγαλαν λεφτά από κάτι τυχαίο, αλλά το ζήτημα εδώ δεν είναι τα λεφτά, είναι να μην σταματήσουν να ονειρεύονται.
Σκηνοθεσία-Υποκριτική. Δυσκολίες-Ευκολίες;
Μ. Δεν μπορώ ότι αντιμετωπίσαμε συγκεκριμένες δυσκολίες. Ο Νίκος είναι ένας άνθρωπος που εκτιμώ, θαυμάζω και πιστεύω. Όλο κύλησε σαν να βγήκε από μόνο του. Δεν είχε κανείς διάθεση να κάνει υποδείξεις. Από τη στιγμή που συμφωνήσαμε ότι το έργο μας αρέσει, δεν υπήρχε καμία διάθεση για ”σκηνοθεσία” με την έννοια του θα κάνεις αυτό και εκείνο. Ξέραμε τι είναι, τι θέλαμε να υπάρχει στο μεταξύ μας. Και το έργο, κακά τα ψέμματα, δεν είναι ένα έργο που λες ότι χρειάζεται καθαρή σκηνοθετική προσέγγιση. Είναι πολύ ευθύβολα γραμμένο. Αισθάνθηκα μια απόλυτη ελευθερία και για να δοκιμάσω και για να απορρίψω πράγματα. Δεν σου κρύβω ότι πολύ λίγες φορές συμβαίνει αυτό στο θέατρο, με τέτοια ποιότητα! Γι αυτό αγαπήσαμε τόσο πολύ αυτή τη παράσταση, γιατί βγήκε μια επιθυμία να την κάνουμε χωρίς ”πρέπει”. Για μένα είναι από τις πιο ωραίες δουλειές που έχω κάνει, από άποψη συνεργασίας. Γι αυτό το επαναλαμβάνουμε άλλωστε.
Ν. Κάποια πράγματα έγιναν μόνα τους. Είχαμε συνεννοηθεί με έναν μυστικό τρόπο ας πούμε. Και ότι δεν ”πήγαινε” άλλαξε από μόνο του, επειδή έχουμε το ίδιο γούστο!
Μ. Είμαστε συντονισμένοι στο ίδιο μήκος κύματος, με κάποιες μικροδιαφορές. Αλλά είναι τόσο «σωστό» στο μεταξύ μας, που δεν υπάρχει περίπτωση να ειπωθεί κάτι που να απέχει παρασάγγας από αυτό που θέλουμε να πούμε.
Ν. Και τώρα που το λέει ο Μάκης, θέλω να πω ότι υπάρχει μεγάλη τύχη σε αυτό. Στο θέατρο αισθάνεσαι ότι κάνεις κάτι καλά όταν αυτό σου ”γυρίζει” μια ευχαρίστηση. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι να λειτουργήσει, αν το έχεις φορεμένο από πάνω. Δεν λέω ότι κάνουμε ο,τι θέλουμε. Απλά δημιουργείται στη σκηνή μια περιοχή ευχάριστης λειτουργίας. Γι αυτό είμαστε τόσο χαρούμενοι που είμαστε εδώ. Μακάρι να λειτουργεί έτσι και για τον κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό στο θέατρο να παίζεις με χαρά. Εμείς παίζουμε κάθε βράδυ με το ίδιο κέφι. Ξεκινάμε για την δουλειά και λέμε «τι ωραία θα πάω στο θέατρο». Αυτό είναι μεγάλη τύχη.
Εν τέλει, εμείς θα τη βγάλουμε καθαρή όπως τόσο αποζητούν οι ήρωες του έργου;
Μ. Ενώ γενικά είμαι πολύ αισιόδοξο άτομο, το βλέπω πολύ απαισιόδοξα!
Ν. Κι εγώ, δεν βλέπω κάτι που να είναι ελπιδοφόρο, ενώ είμαι κι εγώ αισιόδοξος από τη φύση μου. Θέλω όμως κάτι να αλλάξει. Δουλεύω για αυτό με τους φίλους μου και με την οικογένεια μου, στο να είναι τα πράγματα προς μια κατεύθυνση που να έχει κάποιο φωτεινό νόημα. Να μην είναι όλα κάτω. Δεν βλέπω κάτι που να δείχνει πως πάμε προς τα εκεί. Δεν με πειράζει αυτό, αλλά το ότι δεν είμαστε καν στραμμένοι προς τα εκεί. Αυτό το βαρύ αίσθημα που έχουμε όλοι μας, είναι ότι λες «ούτε σε 40 χρόνια…». Δεν είναι θέμα χρόνου όμως. Είναι ότι είσαι λάθος εντελώς, δεν βλέπεις τίποτα προς την σωστή κατεύθυνση. Μπορεί να είμαι λίγο καθολικός, αλλά βλέπω πως όλα είναι fake, βαλμένα στη λάθος κατεύθυνση. Μου είχε πει κάτι ο Μάκης, τότε που είχαν κλείσει οι τράπεζες, και το θυμάμαι ακόμα: «αν μου έλεγε κάποιος ότι θα μου πάρουν όλα τα χρήματα και πρέπει να ξεκινήσω από το μηδέν, είμαι έτοιμος να το κάνω». Να υπήρχε κάποιος που θα μας πει να βάλουμε όλοι ο,τι έχουμε και να πάμε προς κάποια κατεύθυνση! Και να το πιστέψουμε, να μην μας κοιροϊδέψουν. Απλά να είχαμε σαν χώρα, όλοι μαζί, έναν κοινό προσανατολισμό. Συμβαίνουν αυτά σε άλλες χώρες, όχι όπως εδώ που σου λένε ψέμματα. Το ψάρι όμως, ως γνωστόν, βρωμάει από το κεφάλι. Γι αυτό και οι ήρωες του έργου μας είναι έτοιμοι να ”κοροϊδέψουν” και αυτοί με τη σειρά τους. Δεν μας έβαλαν ποτέ κάποιο όριο.
Τέλος, μια κλασσική ερώτηση αλλά πάντα ενδιαφέρουσα. Μελλοντικά σχέδια;
Μ. Η παράσταση θα συνεχιστεί ως Κυριακή των Βαΐων. Παράλληλα, έχω δύο ταινίες που θα γυριστούν την επόμενη περίοδο, και δύο άλλες που είναι ήδη στους κινηματογράφους. Ο Μαγικός Καθρέφτης και το Suntan.
Ν. Εγώ το καλοκαίρι στην θα συμμετάσχω στη Ορέστεια που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννης Χουβαρδάς.
*Αν θέλεις λοιπόν να δεις για τι πράγμα μιλάμε, μην διστάσεις! Τρέξε στο Θέατρο Μουσούρη, από Τετάρτη εως Κυριακή, στις 21:15. Θα με θυμηθείς!